22 września przypada Dziś Dzień bez Samochodu. Tymczasem najświeższy raport Europejskiej Agencji Środowiska „Stan jakości powietrza w Europie 2021” przedstawia fatalne najnowsze oficjalne dane za 2019 rok, a także wstępne dane za rok 2020 dotyczące stężeń kluczowych zanieczyszczeń powietrza mierzonych w ponad 4500 punktach w 40 europejskich krajach, jak donosi IBRM Samar.
Po pierwsze: spalanie paliw stałych
Dane Agencji pokazują, że zanieczyszczenie powietrza nadal stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia Europejczyków. W Europie Środkowej i Wschodniej spalanie paliw stałych na potrzeby ogrzewania domowego i przemysłu skutkuje wysokimi stężeniami zarówno drobnych, jak i grubych cząstek stałych, a także benzopirenu, znanego czynnika rakotwórczego. Narażenie organizmu człowieka na wdychanie drobnych cząstek stałych powoduje choroby układu krążenia, raka płuc i inne choroby, które prowadzą do przedwczesnych zgonów.
Po drugie: samochody i transport
W większych miastach ruch drogowy skutkuje utrzymywaniem się wysokiego stężenia dwutlenku azotu, a związek ten ma wpływ na astmę i problemy z oddychaniem. Zanieczyszczenia powstające w wyniku działalności człowieka, pod wpływem ciepła i światła słonecznego doprowadzają często do powstania wysokiego stężenia ozonu w warstwie przyziemnej atmosfery. Problem ten dotyka głównie kraje Europy Południowej i wpływa na pogłębianie się chorób układu krążenia, a także podrażnia oczy, nos i gardło.
Kluczowe wyniki raportu Europejskiej Agencji Środowiska
Pył zawieszony (PM 10): 21 krajów (z czego 16 to państwa członkowskie UE]) zarejestrowało stężenia przekraczające dzienną wartość dopuszczalną w krajach UE w 2019 roku, podczas gdy 31 krajów notowało stężenia przekraczające bardziej rygorystyczne wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2005 roku.
Drobny pył zawieszony (PM 2,5): 7 krajów (w tym 4 to państwa członkowskie UE) miało stężenia powyżej rocznej wartości dopuszczalnej UE w 2019 roku, podczas gdy w 28 krajów zanotowano stężenia przekraczające wytyczne WHO z 2005 r.
Ozon w warstwie przyziemnej (O3): 24 kraje (wśród których 19 to państwa członkowskie UE) zarejestrowały stężenia powyżej rocznej wartości dopuszczalnej UE w 2019 roku, podczas gdy wszystkie kraje notowały stężenia przekraczające wytyczne WHO z 2005 r.
Dwutlenek azotu (NO2): 22 kraje (spośród których 18 to państwa członkowskie UE) zarejestrowały stężenia powyżej rocznej wartości dopuszczalnej UE w 2019 roku, która jest taka sama jak w wytycznych WHO z 2005 r.
Lockdown chwilowo pomógł
Dane Europejskiej Agencji Środowiska pokazują, że jakość powietrza w Europie poprawiła się w 2020 roku, ponieważ lockdown, który miał powstrzymywać rozprzestrzenianie się koronawirusa, doprowadził do spadku emisji z transportu. Pozytywny wpływ na spadek zanieczyszczeń miały też sprzyjające warunki pogodowe, choć agencja nie wyjaśnia w jaki sposób oddziaływały na środowisko.
WHO ma ostrzejsze normy niż UE
Warto przypomnieć, że WHO ustanowiła wytyczne dotyczące jakości powietrza w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed wpływem zanieczyszczeń powietrza. Niniejsze wytyczne pochodzą z 2005 roku i są oparte na najlepszych dostępnych w tamtym czasie dowodach naukowych. Oczekuje się, że WHO opublikuje nowe wytyczne dotyczące jakości powietrza 22 września 2021 r.
Dyrektywy UE dotyczące jakości powietrza ustalają maksymalne wartości dla łącznie 13 zanieczyszczeń powietrza. Chociaż wartości te biorą pod uwagę odpowiednie wytyczne WHO, odzwierciedlają również techniczną i ekonomiczną możliwość ich osiągnięcia w państwach członkowskich UE. W przypadku większości zanieczyszczeń normy jakości powietrza UE są mniej rygorystyczne niż zalecenia ustanowione przez Światową Organizację Zdrowia.
Czytaj też:
Duże polskie miasta jednym głosem: „Chcemy Stref Czystego Transportu”