Od Marsa do Stalina
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 38/2006 (1240)
Okładka tygodnika Wprost nr 38/2006 (1240)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Od Marsa do Stalina

Dodano:   /  Zmieniono: 
Herbert George Wells to geniusz fantastyki, ale pierwszy naiwny polityki
 Marsjanie zabili na Ziemi dwadzieścia osób. Wszystkie ofiary były Ekwadorczykami. Zginęły w 1949 r. podczas masowej paniki, która wybuchła, kiedy tamtejsze radio nadało sugestywne słuchowisko oparte na "Wojnie światów" Herberta George'a Wellsa. Ekwadorski atak histerii okazał się znacznie krwawszy w skutkach niż najsłynniejsza radiowa adaptacja tej samej powieści dokonana w 1938 r. przez Orsona Wellesa. Dziś książki urodzonego 140 lat temu (21 września 1866 r.) Wellsa nie wywołują już tak skrajnych reakcji, ale kultura masowa i tak nie może się bez nich obejść.

Wynalazca science fiction
Wells był geniuszem fantastyki. Serią krótkich powieści i opowiadań stworzył science fiction jako gatunek literacki. Stworzył też żelazny repertuar jej tematów. "Wehikuł czasu" dał światu maszynę do podróżowania w przyszłość, "Wyspa doktora Moreau" przedsmak eksperymentów genetycznych, a "Niewidzialny człowiek" rozpoczął dysputę o moralnej odpowiedzialności naukowca za swoją pracę. Najsłynniejsza powieść Wellsa - "Wojna światów" - to skarbnica nowych pomysłów: pozaziemska inwazja, lasery, maszyny bojowe i broń chemiczna. Z jego wizjami każde pokolenie mierzy się od nowa - w literaturze, filmie i komiksie. W samym tylko 2005 r., oprócz głośnego filmu Stevena Spielberga o ataku Marsjan, powstały dwa inne filmy inspirowane Wellsowskim oryginałem oraz ukazała się powieść "Wojna światów: nowe tysiąclecie" (dostępna także w Polsce). Douglas Niles dokonał w niej literackiego remake'u oryginalnej książki i opisał inwazję w realiach XXI stulecia - z bezradnym Pentagonem i nuklearnym atakiem na przybyszów.

Herold światowej rewolucji
Ale na nagrobku Wellsa zamiast "pisarz" napisać można "niespełniony inżynier społeczny". Pragnął zostać eseistą, historykiem i autorytetem moralnym. Paradoksalnie, właśnie niefantastyczna część jego dorobku umarła najszybciej. Do fantastyki powracał i tak. W 1908 r. opisał przyszłe zmagania wielkich flot powietrznych, a w 1914 r. w powieści "Świat stanie się wolny" wymyślił bombę atomową, która "w mgnieniu oka zniszczy wszystko, co stworzyła ludzkość". Jednak Wells nie chciał być naukową wróżką, tylko ojcem nowego lepszego świata. Jego ambicje oddaje maksyma braci Strugackich: "Jaki człowiek jest, to już wiemy. Pytanie tylko, co z nim teraz zrobić?".
Ponure wizje Wellsa nie miały służyć rozrywce, lecz pokazać, co czeka ludzkość, jeśli natychmiast nie poprawi swego zachowania. Wells, utopijny socjalista, uważał, że wojny, bieda i choroby znikną po powstaniu jednego światowego państwa rządzonego przez naukowców i myślicieli. W nowym świecie najważniejsza miała być nauka, a przesądy, takie jak patriotyzm, nacjonalizm i religia, powinny zaniknąć. Wells z entuzjazmem powitał więc rewolucję bolszewicką.

Pierwszy fan Stalina
Krwawej łaźni w Rosji Wells poświęcił haniebną książkę "Rosja we mgle". Nie zauważając ludobójstwa, ubolewał, że rewolucjoniści porzucają pomysł podbicia świata. Dojście Stalina do władzy pocieszyło pisarza, który ujrzał w nim "dźwignię światowej rewolucji". Gdy w 1941 r. Polacy i Brytyjczycy wykrwawiali się, broniąc Anglii, Wells wydał "Guide to The New Word" - podręcznik rewolucji, który chciał kolportować w Rosji, by uczyć bolszewików, jak uśmiercić stary świat. Apelował o rozejm angielsko-niemiecki i powszechne rozbrojenie ludzkości. Tak zniknął ambitny pisarz zaniepokojony rozwojem techniki, a pojawił się prototyp lewicowego intelektualisty XX wieku, który oślepiony socjalizmem pomija kwestię ofiar, bo przecież gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą. W sierpniu 1946 r. Wells umierał rozczarowany faktem, że nowy świat nie nadzedł.
"Od 1920 roku trwonił swój talent" - pisał o Wellsie z żalem George Orwell, ale zaraz dodawał, że można tylko pozazdrościć komuś, kto miał tak wiele do roztrwonienia.

Chichot historii
Wellsa spotkał los podobny do Arthura Conan Doyle'a, który chciał przejść do historii jako specjalista od ezoteryki, a przetrwał dzięki postaci Sherlocka Holmesa. Wellsowskie prace historyczne dziś nudzą, a rozważania polityczne irytują. Ocalał za to Wells wizjoner, który wymyślił antygrawitację, światy równolegle, ludożercze rośliny i telewizję międzyplanetarną. Jego powieści fantastyczne są wciąż wydawane i chętnie czytane.
A kto sięgnie dziś po "Wojnę światów" i wczyta się we wstrząsającą wizję konfliktu, podczas którego bezduszni przybysze z zimną krwią eksterminują mieszkańców Ziemi w imię rasowej czystki, ten zrozumie coś jeszcze. Wells nie tylko wymyślił fantastykę naukową. Wynalazł także XX wiek.


NAJWAŻNIEJSZE UTWORY HERBERTA GEORGE'A WELLSA
"Wehikuł czasu" (1895)
Pierwsza w dziejach literatury wyprawa w czasie przy pomocy mechanicznego urządzenia - tytułowego wehikułu. Wcześniej pisarze wyprawiali swoich pisarzy w przyszłość tylko w jeden sposób - usypiając ich na bardzo długo i budząc po latach (najlepszym przykładem Rip Van Winkle, wymyślony przez Washingtona Irvinga).

"Wyspa doktora Moreau" (1896)
Opowieść o eksperymentach naukowych, mających na celu "uczłowieczenie" zwierząt, w wieku XIX wydawała się czystą fantastyką. Dziś, w dobie eksperymentów genetycznych i opracowywania "podręczników mowy" niektórych gatunków zwierząt, zasługuje na miano proroczej.

"Niewidzialny człowiek" (1897)
Pierwsza zachowująca pozory naukowości opowieść o niewidzialności. Choć znane z bajek zjawisko wykorzystywali przed Wellsem inni pisarze (choćby Polak Sygurd Wiśniowski w noweli "Niewidzialny"), to angielski pisarz na dobre wprowadził ten motyw do literatury współczesnej. Wraz z opowiadaniem Roberta Louisa Stevensona "Dr. Jekyll i Mr. Hyde" zapoczątkowała falę opowieści o granicach etycznej odpowiedzialności naukowców za ich prace.

"Wojna światów" (1898)
Najbardziej znacząca powieść o międzyplanetarnej wojnie, jaką kiedykolwiek napisano. Na dwustu stronach Wells nie tylko "wynalazł" obcą inwazję, ale także i techniczne nowinki, które zmieniły w XX wieku obraz wojen: broń chemiczną, broń bakteriologiczną, lasery (słynny "snop gorąca" Marsjan był wywoływany skupioną wiązką światła), czy roboty bojowe (trójnogie machiny najeźdźców).

"Gdy śpiący się zbudzi" (1899)
Nie drukowana w Polsce po 1945 r. antyutopia stawiana na równi ze słynnym "Nowym wspaniałym światem" Aldousa Huxleya i "Rokiem 1984" George'a Orwella. Opisuje gwałtowne konflikty społeczne przyszłości

"Pierwsi ludzie na Księżycu" (1901)
Tym razem Wells "odkrywał" obcą cywilizację na Księżycu (Selenici). Jednak najważniejszą ideą naukową, która zapładnia umysły badaczy do dziś, był przedstawiony w niej metal - kaworyt. Umożliwiał on podróże międzyplanetarne, niwelując działanie ziemskiej grawitacji.

"Nowy akcelerator" (1901)
Pierwsze opowiadanie o różnicowaniu tempa upływu czasu. Główny bohater potrafi się poruszać przy użyciu akceleratora tak szybko w stosunku do otaczającego go świata, że inni wydają mu się posągami zamarłymi w bezruchu. Twórczo ten koncept wykorzystał m.in. polski pisarz s.f. Adam Wiśniewski-Snerg w powieści "Robot".

"Świat stanie się wolny" (1914)
Opis wynalezienia śmiercionośnej bomby atomowej. Wells sugeruje użycie "radium" do jej stworzenia i nie ma wątpliwości, że będzie to broń o niebywałej sile rażenia. Jego wizja zainspirowała m.in. słynnego fizyka Leo Szilarda do prac nad prawdziwą bombą atomową.

WOJNA ŚWIATÓW - KALENDARIUM KONFLIKTU
1898 - ukazuje się oryginalna powieść Herberta George'a Wellsa.

1938 - Orson Welles dokonuje radiowej adaptacji książki. Miliony słuchaczy w Ameryce uznają słuchowisko za reportaż na żywo z miejsca prawdziwej inwazji.

1949 - radio w Ekwadorze powtarza pomysł Orsona Wellesa, ze znacznie tragiczniejszym skutkiem - podczas masowej paniki ginie 20 osób.

1953 - powstaje najsłynniejsza adaptacja filmowa "Wojny światów" - film Byrona Baskina, wyprodukowany przez George'a Pala. By uatrakcyjnić i uwspółcześnić widowisko akcja zostaje przeniesiona do Los Angeles lat 50. Oscar za efekty specjalne.

1978 - wydanie płyty z utworami Jeffa Wayne'a do musicalu na motywach "Wojny światów".

1988 - powstaje serial telewizyjny, w którym marsjańskie niedobitki z inwazji 1953 r. (vide film Haskina) ponawiają próbę opanowania Ziemi.

2005 - Steven Spielberg w filmie nominowanym w 3 kategoriach do Oscara uwspółcześnia i mocno przerabia powieść Wellsa, kładąc nacisk bardziej na relacje międzyludzkie, niż wojnę z obcymi. Powstaje najbardziej widowiskowy rodzinny film wszechczasów.
Więcej możesz przeczytać w 38/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 38/2006 (1240)

  • Na stronie - Sezon łowiecki15 gru 2006, 15:00 — Niczym u Mrożka dubeltówki nabite są ślepakami, myśliwi rozleźli się po bagnach, a od nielicznych wystrzałów spadają co najwyżej liście z drzew3
  • Wprost od czytelników15 gru 2006, 15:00 — BIERNA WOJNA Dariusz Baliszewski w swoim artykule "Bierna wojna" (nr 37) poddał totalnej krytyce rozkaz marszałka Rydza-Śmigłego z końca 17 września 1939 r., wydany po wejściu Sowietów na ziemie wschodnie II RP. Główny zarzut...3
  • Skaner15 gru 2006, 15:00 — 15 GNIEWNYCH LUDZI Jerzy Stępień - kadencja: 1999-2008, rekomendowany przez AWS Adam Jamróz - kadencja: 2003-2012, rekomendowany przez SLD Bohdan Zdziennicki - kadencja: 2001-2010, rekomendowany przez SLD Mirosław Wyrzykowski - kadencja:...8
  • Sawka czatuje15 gru 2006, 15:00 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)10
  • Playback15 gru 2006, 15:00 — Premier Jarosław Kaczyński i minister obrony narodowej Radosław Sikorski © D. Golik, S. Sołtys/Fotorzepa14
  • Poczta15 gru 2006, 15:00 — MURDOCH U BRAM WILDSTEINA Z dużym zainteresowaniem przeczytałem artykuł "Murdoch u bram Wildsteina" (nr 37). Nie sposób nie zgodzić się z tezą, iż TVP SA jest skazana na klęskę. Zastrzeżenia wzbudza jednak diagnoza tego stanu rzeczy....14
  • Ryba po polsku - Prawo jest ostoją15 gru 2006, 15:00 — Na sądach ciąży obowiązek sporządzenia imiennej listy autorytetów. Byśmy wiedzieli, czego i kogo się trzymać15
  • Z życia koalicji15 gru 2006, 15:00 — ZYTA WRACA. STOLEC wicepremiera i ministra finansów już na nią czeka i ponoć obejmie go (jakkolwiek sformułowanie "obejmować stolec" wydaje nam się cokolwiek kontrowersyjne z powodów higienicznych), jak tylko do kraju wrócą prezydent i...16
  • Z życia opozycji15 gru 2006, 15:00 — Z MAŁYM OPÓŹNIENIEM, za które przepraszamy, przeczytaliśmy list od Janusza Palikota. Przypominamy, że czepiamy się go za zaleg-łe pensje dziennikarzy "Ozonu". Biznesmen informuje nas, że właściwie to on niczego nie musi, ale że jest...17
  • Wprost przeciwnie - Lepper + Giertych = Kaczyński15 gru 2006, 15:00 — Satelici PiS podcinają gałąź, na której siedzą18
  • Fotoplastykon15 gru 2006, 15:00 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)19
  • Balcerowiczobójstwo15 gru 2006, 15:00 — Leszek Balcerowicz był skazany na konflikt ze zdominowaną przez PiS sejmową komisją śledczą20
  • Zabawy z komisją15 gru 2006, 15:00 — PiS powinno się modlić, by Trybunał Konstytucyjny uznał bankową komisję śledczą za nielegalną25
  • Ofensywa Kaczyńskich15 gru 2006, 15:00 — I premier, i prezydent Polski muszą zrozumieć, że zarówno w Europie, jak i w Ameryce bez Niemiec niewiele zwojujemy28
  • Biała plama na Polsce15 gru 2006, 15:00 — W europejskich podręcznikach historii Polska prawie nie istnieje32
  • Manipulacja lustracyjna15 gru 2006, 15:00 — W artykule "Lustracja lustratora" (nr 27) ujawniliśmy, że sędzia Zbigniew Puszkarski, przewodniczący sądu lustracyjnego, który rozpatrywał sprawę Zyty Gilowskiej, przed laty wydał wyrok w procesie zmanipulowanym przez komunistyczne służby. Choć w...38
  • Samotność ofiar15 gru 2006, 15:00 — Książka "Polacy - Żydzi 1939-1945" może sprawić, że my, Polacy, przestaniemy pleść androny o naszej wrodzonej miłości do Żydów40
  • Giełda15 gru 2006, 15:00 — Hossa Świat Apple wchodzi w wideo Amerykański Apple Computer rozpoczął sprzedaż filmów wideo w internetowym sklepie iTunes. Potentat z Kalifornii zaprezentował też nowe urządzenie iTV, za którego pomocą ściągnięte filmy będzie można oglądać także...42
  • Taniofonia15 gru 2006, 15:00 — Rozmowy telefoniczne będą tanieć do czasu, aż będą darmowe44
  • Wielki mały reformator15 gru 2006, 15:00 — Rynek wycenił odejście Zyty Gilowskiej na jeden grosz50
  • Małe giganty15 gru 2006, 15:00 — Mniejsze kraje prędzej się pozbywają iluzji, że jakoś to będzie52
  • Marchionne za kierownicą15 gru 2006, 15:00 — Na cztery koła spadł znakomicie zarządzany od niedawna Fiat56
  • 2 x 2 = 4 - Władza i prawda15 gru 2006, 15:00 — W Polsce dla uzyskania poparcia plebsu gwałtownie atakuje się inteligencję60
  • Supersam15 gru 2006, 15:00 — 64
  • Jesień w kolorze blue15 gru 2006, 15:00 — Proste dzianiny, moherowe swetry i szale - to wszystko znalazło się w najnowszej kolekcji Solar na jesień-zimę 2006/2007. W kolorystyce proponowanych przez odzieżową firmę ubrań dominują fiolety i brązy. Czerń dozwolona jest jedynie w połączeniu z...64
  • Odkurzacz dla ogrodnika15 gru 2006, 15:00 — Aby właściciele ogrodów łatwiej mogli się uporać z jesienną zmorą, jaką są opadające liście, firma Gardena wypuściła na rynek specjalny odkurzacz. To urządzenie nie tylko je zbiera, ale także rozdrabnia. Poza tym pomaga je wydmuchać z...64
  • Zjazd pod kontrolą15 gru 2006, 15:00 — Żaden zjazd ze wzgórza nie zakończy się tragicznie, jeśli będziemy zjeżdżać nowym oplem antara - zapewniają jego producenci. Samochód, który zostanie zaprezentowany podczas Paryskiego Salonu Samochodowego (rozpoczyna się 30 września), został...64
  • Ultrapłaski zegarek15 gru 2006, 15:00 — Tylko 3,9 mm grubości ma najcieńszy plastikowy zegarek na świecie. Model Swatch Glamshine z najnowszej jesienno-zimowej kolekcji Swatch Skin to bransoletka składająca się z małych, stalowych kwadratów wysadzanych fioletowymi kryształami i...64
  • Karta na hakerów15 gru 2006, 15:00 — 64
  • Latający Polak15 gru 2006, 15:00 — Robert Kubica jest pierwszym Polakiem, który ma szansę stać się globalną gwiazdą66
  • Cabernet z Mazowsza15 gru 2006, 15:00 — To nie żart: prawdziwe wino produkowane jest już także w Polsce70
  • Fabryki ślicznotek15 gru 2006, 15:00 — Gdyby nie polityczna poprawność, Latynoski co roku zdobywałyby tytuł Miss Świata72
  • Pazurem - Światowa blondynka15 gru 2006, 15:00 — Paris Hilton sprawia, że wszystkie przeczołgane przez życie brunetki świata oddychają z ulgą78
  • Czernomyrdin w Warszawie15 gru 2006, 15:00 — Jak wyglądałby świat, gdyby w Rosji w 1917 r. nie było rewolucji80
  • Know-how15 gru 2006, 15:00 — Ewolucja zagłady Dinozaury nie wyginęły przed 65 mln lat na skutek zderzenia Ziemi z asteroidą. "To jedno z największych nieporozumień w nauce" - uważa Tony Hallam, brytyjski geolog i paleontolog. Równie błędne jest dość powszechne...86
  • Lek na syndrom X15 gru 2006, 15:00 — Przełom w leczeniu otyłości i nałogów?88
  • Wojna marmurowa15 gru 2006, 15:00 — Arcydzieła sztuki starożytnej znikną z największych muzeów Europy i USA?91
  • Horoskop ciąży15 gru 2006, 15:00 — Życie w łonie matki decyduje o naszym zdrowiu, inteligencji i sukcesach zawodowych!94
  • Bez granic15 gru 2006, 15:00 — Romantyczna Condi? Ostatnia podróż do Kanady Condoleezzy Rice, szefowej amerykańskiej dyplomacji, wzbudziła duże zainteresowanie nie tylko z powodu omawianych w jej trakcie problemów politycznych. Wizyta wywołała spekulacje na temat rzekomego...96
  • Chindie15 gru 2006, 15:00 — Dwa azjatyckie giganty wywracają świat do góry nogami98
  • Papież w kraju pogan15 gru 2006, 15:00 — Benedykt XVI nawracał w Niemczech katolików na katolicyzm104
  • Ukraina na kolanach15 gru 2006, 15:00 — Premier Janukowycz na antynatowskich hasłach wdrapał się na szczyt politycznej kariery106
  • Recenzor15 gru 2006, 15:00 — 108
  • Płonąca pietruszka15 gru 2006, 15:00 — Dobrymi chęciami wybrukowane jest piekło. To porzekadło idealnie pasuje do reżyserskiego debiutu Andrzeja Seweryna. Od historii księdza, nosiciela wirusa HIV (jak zwykle teatralny Michał Żebrowski), zionie fałszem na kilometr, gdyż nafaszerowano...108
  • Powrót z gwiazd15 gru 2006, 15:00 — Niełatwo być kosmicznym odmieńcem. Sąsiedzi się ciebie boją, chuligani cię biją, a rząd chce izolować i poddać kwarantannie. Zbiorowym bohaterem jednego z lepszych seriali science fiction ostatnich lat jest cztery tysiące czterysta osób...108
  • Morza szum, ptaków śpiew15 gru 2006, 15:00 — "Jesteśmy parą ostatnich ludzi na ziemi" - przekonuje zgorzkniałą Irenę Laskowską Jan Machulski, jeszcze z bujną czupryną. Jedynymi świadkami nieudolnego podrywu są stada mew i piloci wojskowych odrzutowców. Tak polskie kino, w osobie...108
  • Powtórka z rozrywki15 gru 2006, 15:00 — Poznajcie Rysia (Przemysław Bluszcz), złodzieja, który po latach odsiadki wraca do domu, by odkryć, że wszystko, za czym tęsknił, już nie istnieje. Dawna ukochana obściskuje się z jego bratem, a sam brat właśnie sprzedaje ojcowiznę. Rysio więc,...108
  • Męczenie Czechowa15 gru 2006, 15:00 — Czechow w wersji skróconej i wydłużonej zarazem. Skróconej, bo trochę dialogów wycięto, a wydłużonej, bo dołożono pomysł Pera Olova Enquista na lifting mistrza. Miał to być dalszy ciąg "Trzech sióstr", ale reżyser Piotr Cieślak...108
  • Rosyjskie, czyli polskie15 gru 2006, 15:00 — Polityka wciąż dzieli Polskę i Rosję, za to sztuka łączy. Ze zbiorów trzech najważniejszych rosyjskich muzeów (m.in. Ermitażu) do Warszawy zjechały wykonane ze srebra okazałe przedmioty codziennego użytku - w większości z carskich stołów. To nie...108
  • Miłość wygra i tak15 gru 2006, 15:00 — Fantastyczna, przepiękna, nieprzeciętna... Epitety opisujące trzecią płytę Nowozelandki o azjatyckich korzeniach można mnożyć bez końca. Trzydziestoletnia Bic Runga dopiero teraz podbija Europę, choć w swoim kraju jest fenomenem od czasu debiutu....108
  • Drugie życie Vivaldiego15 gru 2006, 15:00 — Czy odpowiedzią na fantastyczną popularność muzyki Vivaldiego jest żart, że najbardziej lubimy to, co już znamy? Słuchając nagrania "Griseldy", trudno się oprzeć wrażeniu déj? vu. Kolejne arie przypominają te, którymi wypełnione są inne...108
  • Złote chłopaki15 gru 2006, 15:00 — Audioslave to mariaż niedobitków dwóch znamienitych formacji rockowych. Składa się z wokalisty Soundgarden, Chrisa Cornella i trójki sierot po Zacku de la Rochu z Rage Against The Machine. Ten sojusz nie oznaczał jednak narodzin supergrupy. I...108
  • Najsmutniejsze kino świata15 gru 2006, 15:00 — Dla naszych filmowców Polska to kraj zamieszkiwany głównie przez zgwałcone kobiety, alkoholików, bezrobotnych, bandytów, szemranych biznesmenów i bezdusznych urzędników112
  • Bezpieczny jazz15 gru 2006, 15:00 — Diwy jazzowe zastąpiły niedawne popgwiazdy list przebojów116
  • Od Marsa do Stalina15 gru 2006, 15:00 — Herbert George Wells to geniusz fantastyki, ale pierwszy naiwny polityki118
  • Górna półka - Dobroduszna hegemonia15 gru 2006, 15:00 — Błędem neokonserwatystów jest przekonanie, że wszyscy ludzie pragną wolności119
  • Wencel gordyjski - Rosja nie przebacza15 gru 2006, 15:00 — Madonna pojechała do kraju, którego los przypomina sytuację misia siedzącego w karcerze wrocławskiego zoo120
  • Krótko po Wolsku - Dziewictwo w Internecie15 gru 2006, 15:00 — Człowiek niczemu już się nie dziwi. Toteż, gdy jakieś dziewczę z Dolnego Śląska imieniem Joanna wystawiło w Internecie na aukcje swe dziewictwo, zacząłem się zastanawiać, czy można wystawić na sprzedaż coś jeszcze? Własne zdrowie? Internetowa...121
  • Ueorgan Ludu15 gru 2006, 15:00 — Nr 38 (204) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 18 września 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Po deklaracji min. Sikorskiego AFGAŃSKA RULETKA Min. Sikorski 20 lat temu wspierał talibów, dziś chce ich zwalczać. A przecież świetnie wie, że wojna w...121
  • Skibą w mur - Blogersi15 gru 2006, 15:00 — Ryszard Czarnecki w swoim blogu pisze o biegunce, a Wojciech Wierzejski o przyszłości białej rasy122