Druga ziemia obiecana
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 47/2006 (1249)
Okładka tygodnika Wprost nr 47/2006 (1249)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Druga ziemia obiecana

Dodano:   /  Zmieniono: 
Apartamenty w dawnej fabryce Scheiblera zostały sprzedane dwa lata przed ukończeniem budowy
Czy Łódź znowu staje się ziemią obiecaną? Tak, przynajmniej w architekturze. I tak jak w powieści Reymonta i filmie Wajdy znowu pojawia się nazwisko jednego z baronów tamtej ziemi obiecanej - KarolaScheiblera. W latach 70. XIX wieku Schei-bler zbudował na Księżym Młynie osiedle dla pracowników swoich przędzalni. Wtedy był to projekt unikatowy na skalę światową - z ochronką dla dzieci, opieką medyczną i komfortem mieszkań znacznie przewyższającym podobne rozwiązania w Anglii czy Niemczech. Dziś kompleks fabryczno-mieszkalny jest jednym z najcenniejszych zabytków architektonicznych w Polsce. Teraz na terenie dawnych zakładów Scheiblera ruszyła budowa loftów, czyli przestronnych mieszkań tworzonych w starych halach produkcyjnych - 410 apartamentowców będzie oddanych do użytku w 2008 r. Wszystkie zostały już dawno sprzedane - na przeszkodzie nie stała nawet ich wysoka cena (3,6 tys. zł za metr kwadratowy - średnia cena w Łodzi to 3,2 tys. zł).
Sukces koncepcji łódzkich loftów zainspirował nawet polityków. Kazimierz Marcinkiewicz, ubiegający się o fotel prezydenta Warszawy, chce przek-ształcić XIX-wieczną fabrykę wódek Koneser w centrum kulturalne. Były premier świetnie wyczuł, iż może zyskać dodatkowe głosy dzięki modnej obecnie rewitalizacji dawnych obiektów przemysłowych. Tym bardziej że urządzenie Muzeum Powstania Warszawskiego w murach dawnej elektrowni tramwajowej okazało się wcześniej jednym ze znaczących sukcesów jego poprzednika w ratuszu Lecha Kaczyńskiego.

Nowe jak stare
Wystarczy spojrzeć na listę "ikon polskiej architektury po 1989 r.", którą pół roku temu stworzył miesięcznik "Architektura-Murator" wraz z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, aby uświadomić sobie, jakim echem odbijają się udane przedsięwzięcia rewitalizacji przestrzeni przemysłowej. Wśród 20 wyróżnionych projektów znalazły się aż trzy budynki przemysłowe, którym nadano nowe funkcje: Stary Browar w Poznaniu (centrum kulturalno-handlowe utworzone w XIX-wiecznym budynku dawnego Browaru Huggera), Bolko Loft w Bytomiu (dom stworzony w murach dawnej lampiarni) oraz warszawska Fabryka Trzciny (centrum artystyczne istniejące w budynku starej rzeźni). Do tego dodać trzeba niedawno ukończone przedsięwzięcia, na przykład łódzkie centrum handlowe Manufaktura stworzone w dawnych fabrykach Izraela Poznańskiego.
Sukces poznańskiego Starego Browaru próbuje teraz powtórzyć Szczecin. Już 1 grudnia ma tam rozpocząć działalność mall Stara Cegielnia, który powstaje w budynku XIX-wiecznej cegielni. Tym samym tropem idą także pomysłodawcy centrum handlowego Galeria Biała w Białymstoku, wkomponowując je w zabytkową wieżę ciśnień.
Sukcesem tego roku na rynku mieszkaniowym są lofty, czyli przestronne mieszkania w starych budynkach poprzemysłowych. Gdy Przemo Łukasik rozpoczął w 2002 r. budowę Bolko Loftu, uważano, że to przedsięwzięcie bez szans na sukces. Wkrótce w pobliżu jego domu powstanie sześć kolejnych budynków według jego projektu. W Krakowie przerabia się na lofty młyn na Zabłociu, a w Warszawie hale Polskich Zakładów Optycznych. W Bydgoszczy dawne budynki zakładów urządzeń okrętowych Famor zostaną przerobione na kompleks mieszkaniowy. W Olsztynie lofty powstają w dawnych koszarach, zaś w Kamiennej Górze na mieszkania ma być zamieniona stara przędzalnia.

Miasta wskrzeszone
Jak wykazały badania zespołu prof. Bolesława Domańskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego (z 2000 r.), poprzemysłowe tereny znajdują się w 60 proc. polskich miast. Jest ich szczególnie dużo na Śląsku. Przeprowadzone dotychczas rewitalizacje to kropla, dopiero początek prawdziwej lawiny: oprócz Bolko Loftu, XIX-wiecznego szybu kopalni Guido w Zabrzu i szybu kopalni Wilson, w którym działa galeria sztuki, właściwie nic z nimi nie zrobiono.
Wzorcowym przykładem zagospodarowania zdewastowanych terenów poprzemysłowych jest angielski Manchester. Centrum tego miasta (przez dominację przemysłu włókienniczego) coraz bardziej niszczało, w miarę jak bankrutowały kolejne fabryki. W latach 90. XX wieku opracowano projekt rewitalizacji centrum - dziś mieszkania i sklepy w dawnych halach fabrycznych Manchesteru to najbardziej poszukiwane lokalizacje w mieście. Dawne wnętrza fabryk włókienniczych przerobiono też na muzea, centra kulturalne i handlowe oraz dworzec kolejowy. Podobne zabiegi przeszły Glasgow w Szkocji, Clermont-Ferrand we Francji czy Zollverein w Niemczech.
Polskie miasta też podążają tą drogą. Na przykład trwają przymiarki, by w kopalni węgla kamiennego Katowice stworzyć Muzeum Śląskie. Powstają też jednak projekty kompleksowe. W Zabrzu opracowano program rewitalizacji całego centrum. Tamtejsze hale fabryczne mają zostać przerobione na muzea, mieszkania, sklepy i obiekty sportowe. Władze miasta chcą pójść jeszcze dalej - niedawno zaproponowały, by właśnie w Zabrzu stworzyć ośrodek, który będzie zajmował się monitorowaniem światowego dziedzictwa przemysłowego i uaktualnianiem listy jego najcenniejszych obiektów.

Genius loci
Wprawdzie odnowienie terenów poprzemysłowych oznacza wysokie wydatki, ale i tak są one mniejsze niż budowanie od fundamentów. - W wypadku adaptacji płaci się tylko za prace wykończeniowe. Nawet jeśli kosztują one więcej niż w wypadku nowej konstrukcji, to końcowy rachunek jest niższy - mówi Przemo Łukasik.
Rosnące ceny nieruchomości sprawiają, że biura czy mieszkania w dawnych zakładach przemysłowych są ciągle tańsze niż odpowiadające im standardem tradycyjne apartamentowce czy biurowce. Wielkie otwarte przestrzenie dawnych hal umożliwiają aranżacje w bardzo modnym obecnie stylu, zwanym brutalizmem. W dodatku mieszkanie w lofcie świetnie pasuje do współczesnego postmodernizmu. Stworzenie przytulnego mieszkanka w żelbetonowych ścianach fabryki idealnie do tej konwencji pasuje. Poza tym odnowione budynki poprzemysłowe mają coś, czego brak nowym budowlom - specyficzny klimat, genius loci, który sprawia, że cieszą się one takim powodzeniem.
Więcej możesz przeczytać w 47/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 47/2006 (1249)

  • Na stronie - Ściernisko klasy lux15 gru 2006, 15:00 — Polska amerykanizacja widoczna jest najbardziejna poziomie lokalnym3
  • Skaner15 gru 2006, 15:00 — GLOBALNE BOŻE NARODZENIE Święta Bożego Narodzenia zaczynają się już w listopadzie. W wirze przedświątecznej gorączki zatraciły się nie tylko chrześcijańska Europa, USA i Ameryka Południowa, ale też niechrześcijańska Azja. Dziś już nie wartości...8
  • Sawka czatuje15 gru 2006, 15:00 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)12
  • Playback15 gru 2006, 15:00 — Marek Borowski, lider SDPL © M. Macierzyński/REPORTER16
  • Poczta15 gru 2006, 15:00 — REPUBLIKA ESBEKÓW Maciej Korkuć napisał w artykule "Republika esbeków" (nr 42), że Trybunał Konstytucyjny "salomonowo umorzył postępowanie pod pretekstem możliwości oceniania tylko przepisów istniejących, a nie uchylonych"....16
  • Ryba po polsku15 gru 2006, 15:00 — Niech się dzieci uczą, kiedy była bitwa pod Zamą, alewara im od wiedzy, czym zajmowali się ich dziadkowie17
  • Z życia koalicji15 gru 2006, 15:00 — W KRĘGACH WŁADZY JANUSZ KOCHANOWSKI określany jest ksywą Buckingham. Nawiązuje ona do jego przeszłości w Londynie, gdzie był konsulem. Ale arystokratyczne maniery rzecznika praw obywatelskich doprowadzają do szału tu i teraz. Gdziekolwiek...18
  • Z życia opozycji15 gru 2006, 15:00 — FAJNE WYBORY: WSZYSCY JE WYGRALI, przegrał tylko Lepper z Giertychem. A już najbardziej wygrał je Marek Borowski, który przegrał, ale wszyscy są zachwyceni, jak bardzo wygrał. Wygrał też Major, bo dostał więcej głosów niż wszechpolak. Potwierdza...19
  • Wprost przeciwnie - Nic o nas bez nas15 gru 2006, 15:00 — W Unii Europejskiej weto jest uprawnionym instrumentem współdecydowania20
  • Fotoplastykon15 gru 2006, 15:00 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)21
  • Dwuwładza15 gru 2006, 15:00 — Czy Polska straci na tym, że Kaczyński rządzi na górze, a Tusk na dole?22
  • Prawo i Stagnacja15 gru 2006, 15:00 — Politycy PiS wybijają się na niepodległość wobec prezesa Kaczyńskiego28
  • FOZZ bis15 gru 2006, 15:00 — Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego działał jeszcze przez pięć lat po jego formalnej likwidacji30
  • Służba układu15 gru 2006, 15:00 — Skopiowana kartoteka WSW prawdopodobnie trafiła do Moskwy36
  • Giełda15 gru 2006, 15:00 — Hossa Świat Geschäft non stop Niemiecki handel czeka rewolucja. Berliński senat postanowił, że stołeczne sklepy od grudnia będą mogły pracować 24 godziny na dobę, od poniedziałku do soboty, a w niedziele - od 13 do 20. Za przykładem Berlina...42
  • Giganty nowego świata15 gru 2006, 15:00 — Chiny, Indie i Brazylia wyzwały na pojedynek USA i Europę Zachodnią44
  • Przeprowadzka do Bukaresztu15 gru 2006, 15:00 — 100 proc. zysku w dwa lata - tyle można zarobić, inwestując w nierucho-mości w Bułgarii i Rumunii54
  • Pluton egzekucyjny Gilowskiej15 gru 2006, 15:00 — Ministerstwo Finansów zlikwiduje sto tysięcy firm56
  • Friedman i łże-liberałowie15 gru 2006, 15:00 — Czy Zbigniew Ziobro został wyznawcą zmarłego właśnie Miltona Friedmana?58
  • Supersam15 gru 2006, 15:00 —  60
  • Samochód Roku 200715 gru 2006, 15:00 — W odbywającym się po raz 44. konkursie na samochód roku zwyciężył ford S-max. W jury zasiadało 58 dziennikarzy motoryzacyjnych z 22 europejskich krajów (w tym dwóch z Polski). Uroczyste wręczenie statuetki Car of the Year odbędzie się 22 stycznia...60
  • Koci design15 gru 2006, 15:00 — Nie tylko ludzie doceniają oryginalne wzornictwo. Czworonogi też chcą się otaczać niebanalnie wyglądającymi przedmiotami użytku codziennego. Z takiego założenia wychodzi włoska firma Alessi, która może się poszczycić takimi ikonami designu, jak...60
  • Śledzie są sexy15 gru 2006, 15:00 — Im węższy, tym lepszy. Przynajmniej jeśli chodzi o krawaty. W tym sezonie Versace czy Dior proponują nawet 4,5-centymetrowe "śledzie" z wełny, skóry i jedwabiu. Najdalej poszedł dom mody Givenchy - według niego, cała garderoba mężczyzny...60
  • Perfumy dla bezczelnych15 gru 2006, 15:00 — Hilary Swank jest twarzą nowego zapachu Guerlain - Insolence. Aktorka mówi, że zdecydowała się podpisać kontrakt, bo ulubionymi perfumami jej matki były Shalimar Guerlain. "Insolence" znaczy "bezczelność". Twórcy zapachu...60
  • Nigella pisze15 gru 2006, 15:00 — Trudno o drugą tak atrakcyjną gwiazdę kulinarną jak Nigella Lawson. I na nic zdadzą się jej tłumaczenia, że nigdy nie chciała zrobić ze swojego wyglądu atutu. "Nigella gryzie", pierwsza przetłumaczona na język polski książka Lawson, kusi...60
  • Szampan Jamesa Bonda15 gru 2006, 15:00 — Brut Special Cuvée, AOC champagne, Bollinger Importer: Centrum Wina, cena ok. 240 zł Wierność Bonda wobec szampańskiego domu Bollinger jest godna podziwu. "Casino Royale" to już dziesiąty film, w którym agent 007 raczy się brutem z...60
  • Dyktatura fryzjerów15 gru 2006, 15:00 — Pokaż swoją fryzurę, a powiem ci, kim jesteś62
  • Cała władza w ręce internautów15 gru 2006, 15:00 — Za trzy lata społecznościowy serwis internetowy MySpace będzie wart 15 mld dolarów68
  • Druga ziemia obiecana15 gru 2006, 15:00 — Apartamenty w dawnej fabryce Scheiblera zostały sprzedane dwa lata przed ukończeniem budowy72
  • Pazurem - Pisanka z historii15 gru 2006, 15:00 — Sienkiewicz to umiał tak nam pokolorować historię, że sto lat z hakiem nie możemy się po tym otrząsnąć76
  • Know-how15 gru 2006, 15:00 — Pożywna padlina Bakterie żyjące na dnie morza nie czekają biernie na nikomu niepotrzebne resztki, lecz walczą o pokarm z większymi zwierzętami. Wykorzystują broń chemiczną, produkując substancje o odstraszającym zapachu. Naukowcy z Georgia...78
  • Seks lunatyków15 gru 2006, 15:00 — Lunatycy dopuszczają się gwałtów i zabójstw, a po przebudzeniu niczego nie pamiętają80
  • Szampon dojrzałości15 gru 2006, 15:00 — Kosmetyki mogą zawierać substancje powodujące zaburzenia płciowe i przedwczesne dojrzewanie dzieci!84
  • Kosmos zbrojeń15 gru 2006, 15:00 — Tarcza antyrakietowa to pierwszy krok do budowy na orbicie systemów wojskowych - radarów i wyrzutni rakietowych86
  • Bez granic15 gru 2006, 15:00 — Korona bezpieczeństwa W koronie przyozdobionej 3 tys. diamentów, w eskorcie kawalerii i armatnich salw brytyjska królowa Elżbieta II przybyła do parlamentu, by wygłosić doroczną mowę tronową. Monarchini przedstawiła nowy program rządu...88
  • Podgląd patriotyczny15 gru 2006, 15:00 — Ponura utopia Orwella właśnie się materializuje w demokratycznych państwach Zachodu92
  • Lewa noga Putina15 gru 2006, 15:00 — Inżynieria polityczna Kremla tworzy partie wydmuszki, które zaczynają się wymykać spod kontroli98
  • Zwycięzca zawsze ma rację15 gru 2006, 15:00 — Ukraina rozdarta między prorosyjską strategią premiera Janukowycza a proeuropejskimi obietnicami prezydenta Juszczenki102
  • Mydlana opera władzy15 gru 2006, 15:00 — Pół roku bez rządu okazało się ozdrowieńcze dla czeskiej gospodarki104
  • Recenzor15 gru 2006, 15:00 — CD Robbie nabałaganił Siódmy krążek największej brytyjskiej gwiazdy pop to kolejny eksperyment. Poprzedni - "Intensive Care" - był artystyczną i komercyjną klapą. Nie pozostało więc nic innego, niż sięgnąć po sprawdzony pomysł -...110
  • Niech żyje obciach!15 gru 2006, 15:00 — Polska muzyka pop nigdy nie miała się tak dobrze i dawno nie miała tak złej prasy. Ktoś się musi mylić - słuchacze albo krytycy114
  • Kod Leonarda15 gru 2006, 15:00 — Ojciec chrzestny poetyckiego nurtu współczesnej muzyki pop zdejmuje maskę118
  • Retroawangarda15 gru 2006, 15:00 — Nowi Dawni Mistrzowie wyprowadzają sztukę ze ślepej uliczki120
  • Wencel gordyjski - Miłość kontra idee15 gru 2006, 15:00 — Michel Houellebecq mimowolnie stał się grabarzem polskiej literatury122
  • Ueorgan Ludu15 gru 2006, 15:00 — Nr 47 (213) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 20 listopada 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza KOMISARZ ZAŚWIECIŁ PRZYKŁADEM W Warszawie w piątek zgasło światło. Jak ustalił poseł Jacek Kurski, awarię spowodowała PO w ramach kampanii wyborczej, by...124
  • Wprost plus15 gru 2006, 15:00 — Szewach Weiss honoris causaProfesor Szewach Weiss, były ambasador Izraela w Warszawie, były przewodniczący Knesetu, komentator "Wprost", otrzyma tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. - To dla mnie ogromny zaszczyt, że...125