Dodatkowe 200 mln zł na wsparcie z programu „Mój Elektryk” oraz rozpoczęcie naboru dla przedsiębiorców w październiku ogłosił NFOŚiGW podczas Kongresu Nowej Mobilności 2021 – największej konferencji w całości poświęconej e-mobility w regionie CEE. Fundusz ujawnił ponadto, że już niebawem zapadnie decyzja Komisji Europejskiej dotycząca polskich regulacji w zakresie dotacji do infrastruktury ładowania. Rząd spodziewa się, że wprowadzony system subsydiów pozwoli potroić liczbę samochodów elektrycznych w Polsce.
Kongres Nowej Mobilności 2021 odbył się w daniach 7 i 8 października w liczącej ponad 3 500 m2 przestrzeni łódzkiego EC1. Organizatorami wydarzenia, które zgromadziło rekordową liczbę 1 000 uczestników, w tym kilkuset przedstawicieli administracji centralnej, samorządów, ekspertów i praktyków rynku e-mobility oraz kilkudziesięciu wystawców były Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych (PSPA) oraz Miasto Łódź. Na KNM 2021 odbyło się ponad 50 merytorycznych spotkań, liczne premiery, pokazy oraz wydarzenia towarzyszące. W rezultacie Łódź na 48 godzin stała się stolicą polskiej elektromobilności. Jakie są najważniejsze wnioski z Kongresu?
1. „Fit for 55” to wyzwanie, które może stać się szansą
Uczestnicy debaty zgodzili się, że dzięki wdrożeniu „Fit for 55”, Polska stoi przed historyczną szansą nie tylko na ograniczenie emisji z sektora transportu, ale również wzrost innowacyjności krajowej gospodarki, znaczne podniesienie wartości eksportu oraz utworzenie tysięcy nowych miejsc pracy.
– Prędkość zmian w sektorze polskiej elektromobilności jest imponująca. Symbolem tego trendu są autobusy elektryczne. W roku 2017 udział Polski w europejskim e-busów wynosił 17 proc., w roku ubiegłym – już 46 proc. Staliśmy się też europejskim liderem dostaw paliwa XXI wieku, którym są baterie litowo-jonowe. Ponadto, Polska jest największym beneficjentem funduszu modernizacyjnego, który pomoże nie tylko tworzyć nowe miejsca pracy, ale utrzymać również obecne – powiedział Michał Kurtyka, minister klimatu i środowiska.
2. Kluczowa rola subsydiów dla rozwoju rynku pojazdów elektrycznych w Polsce
Program KNM 2021 poświęcono w znacznej części obecnym i planowanym instrumentom wsparcia elektromobilności, zarówno w obszarze pojazdów, jak i infrastruktury ładowania. Minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka podkreślił kluczową rolę subsydiów dla zwiększenia popytu na pojazdy elektryczne w Polsce.
– Liczymy, że dzięki prowadzonym w ramach programu „Mój Elektryk” działaniom, liczba samochodów elektrycznych w Polsce potroi się. Realizujemy też program „Zielony Transport Publiczny”, w przypadku którego nabór wniosków w pierwszej fazie ze względu na ogromne zainteresowanie został zamknięty po 14 dniach. We wrześniu br. ruszył nabór wniosków w drugiej fazie programu, której budżet wynosi 1 mld zł z przeznaczeniem na dotacje oraz 200 mln zł na pożyczki – powiedział Michał Kurtyka.
Na podstawie prowadzonego przez PSPA i PZPM „Licznika elektromobilności” pod koniec sierpnia 2021 r. w Polsce było zarejestrowane łącznie ok. 15,4 tys. osobowych, dostawczych, i ciężarowych samochodów całkowicie elektrycznych. Potrojenie tej liczby oznacza zwiększenie parku BEV do ok. 46 tys. szt.
3. Dopłaty dla przedsiębiorców coraz bliżej
Uczestnicy Kongresu Nowej Mobilności 2021 dowiedzieli się m.in., że NFOŚiGW podwyższy budżet programu „Mój Elektryk” o dodatkowe 200 mln zł – z 500 do 700 mln zł. Co więcej, jeszcze w październiku ruszy nabór dla beneficjentów instytucjonalnych, którzy nabywają pojazdy elektryczne za gotówkę lub na kredyt. Leasingobiorcy będą musieli poczekać trochę dłużej.
– Program „Mój elektryk” rozpoczął się kilka tygodni temu, ale już teraz otrzymaliśmy 800 wniosków na łączną kwotę 16 mln. Średnia wysokość dotacji to 20 tys. zł. Niebawem rozpoczną się także dopłaty do leasingu dla pojazdów firmowych – powiedział Artur Lorkowski, wiceprezes NFOŚiGW. Dodał, że w zależności od popularności „Mojego Elektryka” Fundusz nie wyklucza dalszego podniesienia budżetu.
4. Decyzja Komisji Europejskiej ws. polskich propozycji przepisów dotyczących wsparcia infrastruktury ładowania już w październiku?
Na KNM 2021 przedstawiciele NFOŚiGW ujawnili ponadto kolejne szczegóły oczekiwanego już od wielu miesięcy programu dopłat do infrastruktury ładowania. Wiceprezes Artur Lorkowski poinformował, że uzgodniono już z Komisją Europejską i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym uruchomienie (być może już w listopadzie) adresowanego do OSD programu wsparcia inwestycji w eliminację deficytu mocy dla stacji DC w ramach tzw. funduszu modernizacyjnego. Pozwoli to na rozbudowę sieci elektroenergetycznej niezbędnej dla instalacji szybkich ładowarek EV. Powiedział ponadto, że NFOŚiGW zakończył negocjacje z Komisją Europejską dotyczące warunków udzielania pomocy publicznej w programie wsparcia instalacji stacji ładowania. - Przyjęcie decyzji Komisji spodziewane jest w październiku 2021 r. – dodał Artur Lorkowski.
5. Polskie samorządy wspólnie na rzecz zeroemisyjnego transportu
– Łódź chce być miastem nie tylko z kulturą i klimatem, ale również miastem zrównoważonego życia i rozwoju. Chcemy, aby Łódź była przykładem faktycznych zmian – proklimatycznych i prokologicznych, stanowiąc wzór zeroemisyjnego transportu, zarówno indywidualnego jak i zbiorowego. Cieszy mnie liczna obecność samorządów na Kongresie Nowej Mobilności, ponieważ zmiany zaczynają się od dołu. My pożyczamy tę planetę od przyszłych pokoleń, więc przekażmy im ją w lepszej kondycji niż obecnie – powiedziała Hanna Zdanowska, prezydent Miasta Łodzi.
Drugi dzień Kongresu rozpoczął panel dyskusyjny „Koalicja polskich miast na rzecz czystego transportu”. Prelegenci debatowali m.in. o strefach czystego transportu, zeroemisyjnym transporcie zbiorowym, mikromobilności oraz innych instrumentach sprzyjających poprawie stanu powietrza i komfortu życia w polskich samorządach. W trakcie KNM zainaugurowano również działalność Komitetu Samorządowego PSPA
6. Powinniśmy uczyć się od najlepszych
Kongres Nowej Mobilności stanowił niepowtarzalną okazję do wymiany najlepszych, międzynarodowych praktyk. Przedstawiciele Wielkiej Brytanii oraz Finlandii wskazali, że oprócz ustanowienia systemu wsparcia rynku samochodów elektrycznych, ograniczenie emisji z transportu wymaga zdecydowanej redukcji liczby pojazdów spalinowych.
– Wielka Brytania wyznaczyła jeden z najbardziej ambitnych planów osiągnięcia neutralności klimatycznej na świecie. Przeznaczyliśmy na ten cel 12 mld funtów. Już za 10 lat zamierzamy zakończyć sprzedaż samochodów spalinowych, docelowo wszystkie pojazdy w Zjednoczonym Królestwie będą zeroemisyjne. Rząd inwestuje również 1,3 mld w punkty ładowania – powiedziała Anna Clunes, ambasador Wielkiej Brytanii.
Ambasador Finlandii, Juha Ottman zaznaczył, że do 2030 r. rząd w Helsinkach chce ograniczyć o połowę emisje z sektora transportu. Udział samochodów elektrycznych w Finlandii stale się zwiększa, szczególnie w miastach. Administracja stawia m.in. na rozwój i subsydia do infrastruktury ładowania.
7. Rynek samochodów używanych kluczem do rozwoju polskiej elektromobilności na szeroką skalę. Konkretne propozycje są już na stole.
Maciej Mazur z PSPA mówił, że w pierwszej kolejności powinien pojawić się system dotacji ze środków NFOŚiGW, zaś w kolejnych etapach – regulacje pozwalające ograniczyć import najstarszych, najbardziej emisyjnych samochodów spalinowych.
PSPA proponuje dopłaty w wysokości do 9 lub 13 tys. zł w przypadku posiadaczy Karty Dużej Rodziny. Dofinansowanie byłoby kierowane do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, nabywających osobowe (kategorii M1) całkowicie elektryczne samochody w maksymalnej cenie do 125 tys. zł. Pojazdy objęte subsydiami nie mogłyby być starsze niż 4 lata, a ich przebieg nie mógłby przekraczać 60 tys. km.
8. Polska musi się lepiej przygotować na wodorową rewolucję
Podczas KNM 2021 odbył się również panel dyskusyjny „Wodór w transporcie – perspektywy rozwoju i bariery do pokonania". W debacie uczestniczyli przedstawiciele: Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Toyoty Motor Poland, Instytutu Transportu Samochodowego, Sieci Badawczej Łukasiewicz, TÜV SÜD Polska oraz Hydrogen Utopia.
Paneliści zwrócili uwagę na fakt, że wdrożenie polskiej strategii wodorowej wymagać będzie nie tylko nakładów finansowych w infrastrukturę przesyłową i tankowania, ale także w tworzenia niezbędnej kadry – naukowej i pracowniczej. Wyznawaniem są głównie regulacje prawne, które nie nadążają za wprowadzaną technologią. Eksperci podkreślili, że niezbędna jest rozbudowa infrastruktury oraz kompletowanie technologii i kadry pracowniczej, które mogą zapewnić nam gospodarczy i rynkowy sukces.
9. Urząd Dozoru Technicznego pogłębi współpracę z branżą na rzecz rozwoju elektromobilności
Jednym z Patronów Branżowych Kongresu Nowej Mobilności 2021 był Urząd Dozoru Technicznego. Przedstawiciele instytucji zadeklarowali zamiar pogłębienia współpracy z branżą w celu wypracowania odpowiednich zmian legislacyjnych. Długi czas oczekiwania na odbiór stacji przez UDT wciąż jest identyfikowany przez operatorów jako czynnik opóźniający rozbudowę sieci ogólnodostępnych ładowarek w Polsce.
10. Polska powinna wzmocnić krajowe kompetencje w sektorze bateryjnym
Na podstawie szacunków BNEF Polska zajmuje obecnie pozycję europejskiego lidera w zakresie dostaw ogniw litowo-jonowych oraz komponentów powiązanych i powinna ją utrzymać co najmniej do 2025 r. Akumulatory li-ion stają się polskim towarem eksportowym nr 1, dlatego też podczas KNM 2021 odbył się „Polish Battery Day”. Międzynarodowi eksperci dyskutowali o tym, jak dodatkowo wzmocnić pozycję Polski w tym kluczowym segmencie.
– Polska jako największy producent baterii w Europie musi znaleźć sposób na uruchomienie centrów innowacji i ośrodków badawczo-rozwojowych, aby dołączyć do grona krajów wyznaczających również trendy technologiczne. W kontekście zrównoważonego rozwoju gospodarczego, powinniśmy przywiązywać uwagę do recyklingu akumulatorów w równym stopniu jak do samej produkcji – powiedział Aleksander Rajch, Dyrektor ds. Relacji Zewnętrznych PSPA.
Eksperci podkreślali również, że istotnym komponentem budowy kompetencji w zakresie R&D w polskim sektorze bateryjnym jest wzmacnianie ośrodków akademickich pod względem wiedzy i możliwością rozwijania umiejętności praktycznych, w co już teraz angażują się niektóre firmy – takie jak Daimler czy Northvolt – budując przyszłe kadry z tego obszaru. Uczestnicy debaty zwracali ponadto uwagę, że rynek akumulatorów li-ion to element zrównoważonego rozwoju również w innych obszarach niż samochody osobowe: ma także wpływ na transport morski i ciężki oraz w ramach takich aktywności jak przemysł wydobywczy czy budowlany.
Czytaj też:
Z prądem, czy pod prąd? Ogromny problem z bateriami do elektryków