Poprzednik Mazdy 3 nosił w Europie oznaczenie 323. Na innych rynkach znany był także jako Familia oraz Protegé. Kompaktowy model szóstej generacji (BJ) produkowany w latach 1998-2003 występował zarówno w wersji hatchback jak i sedan.
Mazda 3 – pierwsza generacja
Pomysł na zastąpienie go nowym modelem zrodził się w 1999 roku. Wyzwanie to podjął i prowadził główny projektant Hideki Suzuki, bazując na współpracy między centrami projektowymi Mazdy w USA, Niemczech i Japonii. W 2001 roku wybrano projekt autorstwa Hasipa Girgina, który następnie spędził sześć miesięcy dopracowując swoją wizję, przed zatwierdzeniem do produkcji w Hiroszimie. Ostatecznie samochód został zaprezentowany we wrześniu 2003 roku na 60. targach motoryzacyjnych IAA we Frankfurcie. Miesiąc później Mazda 3 pierwszej generacji, znana również na innych rynkach jako Axela, została wprowadzona na rynek japoński.
Mazda 3 – mocny kompakt w klasie GTI
W 2006 roku auto przeszło modernizację. Tego samego roku na targach motoryzacyjnych w Genewie zaprezentowano Mazdę 3 MPS (Mazda Performance Series). Kompakt o sportowym usposobieniu miał być odpowiedzią Mazdy na Volkswagena Golfa GTI. Przednionapędowy model 3 MPS, był jednak dużo mocniejszy od europejskiego rywala. Wyposażono go w 2,3-litrowy silnik z turbodoładowaniem o mocy 263 KM oraz mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu.
Mazda 3 pierwszej generacji szybko zyskała popularność jako przystępny cenowo, przyjemny w prowadzeniu i dobrze wykonany samochód. Na europejskim rynku dostępna była silnikami benzynowymi: 1.4/84 KM, 1.6/105 KM, 2.0/150 KM i 2.3/263 KM. W ofercie były również jednostki wysokoprężne z oznaczeniem CD: 1.6/109 KM i 2.0/143 KM.
Mazda 3 – druga generacja
Kolejna generacja Mazdy 3 zadebiutowała w 2008 roku podczas targów motoryzacyjnych w Los Angeles oraz Bologna Motor Show. Nadal wykorzystywała platformę „C1” opracowaną wspólnie przez Forda, Mazdę i Volvo, ale na tle bratnich konstrukcji wyróżniała silnikami wykonanymi w technologii Skyactiv. Gama jednostek w tym modelu była znacznie większa. Benzyniaki miały pojemności od 1,5 do 2,5 litra i dysponowały mocą od 105 do 264 KM. Także w gamie silnikowej pojawił się nowy wariant wysokoprężny 2.2 o mocy 185 KM (pozostałe: 1.6/115 KM i 2.2 150 KM). Także w tym modelu dostępny był usportowiony wariant MPS. Wyczynowy hatchback powrócił w drugiej generacji, oferując szereg usprawnień, m.in. w zakresie elektronicznego modułu sterującego ECU, zmiany przełożeń skrzyni biegów, hamulców i zawieszenia oraz układu kierowniczego. Lifting Mazdy 3 drugiej generacji przeprowadzono w 2011 roku.
Mazda 3 – trzecia generacja
W połowie 2013 roku pojawiła się trzecia generacja Mazdy 3. Po rezygnacji z wspólnej platformy „C1” „trójka” została osadzona na nowo opracowanym podwoziu Mazda Skyactiv współdzielącym elementy z Mazdą CX-5 pierwszej generacji. Ta Mazda 3 dysponowała innowacyjnymi technologiami, takimi jak: skrzynie biegów i silniki Skyactiv, czy układ GVC. Klienci Mazdy 3 w Japonii mieli możliwość nabycia tego modelu z układem napędowym „Skyacitv-Hybrid” o mocy 136 KM, opracowanym wspólnie z Toyotą. Na wybranych rynkach dostępna była także w wersji zasilanej gazem ziemnym. Najmocniejsza wersja napędowa Mazdy 3 miała moc 165 KM (4-cyl. wolnossący silnik 2.0) i wyposażona była w system odzyskiwania energii podczas hamowania i-ELOOP. Mazda 3 trzeciej generacji występowała zarówno w wersji hatchback i sedan.
Mazda 3 – czwarta generacja
Obecnie w salonach Mazdy dostępna jest czwarta generacja Mazdy 3. Auto zostało zaprezentowane w listopadzie 2018 roku podczas Los Angeles Auto Show. Ta generacja Mazdy 3 jest pierwszą, która charakteryzuje się głębokim zróżnicowaniem wizualnym między wersjami hatchback i sedan. Zasłynęła także za sprawą innowacyjnego benzynowego silnika Skyactiv-X (180 KM), który wykorzystuje do spalania mieszanki zapłon samoczynny sterowanym świecą. Obecnie klienci mogą nabyć tę jednostką w zmodernizowanej wersji do e-Skyactiv X (194 KM), która w połączeniu z nowym 24-woltowym układem miękkiej hybrydy. W gamie silnikowej Mazdy 3 4. generacji dostępny jest także wolnossący benzynowy silnik 2.0 Skyactiv-G o mocy 150 KM.
Mazda 3 – edycja 100th Anniversary
Aby uczcić stulecie Mazda Motor Corporation w 2020 r., przygotowana została specjalna wersja Mazdy 3. Edycja ta bazowała na najwyższym poziomie wyposażenia i zawierała elementy stylistyczne inspirowane pierwszym samochodem osobowym Mazdy, R360 Coupe. Ta limitowana wersja wyróżniała się z tłumu głównie dzięki perłowemu lakierowi Snowflake White, bogatej wersji wyposażenia wnętrza, fotelom i elementom wykończenia w kolorze burgundowym, nie wspominając o pamiątkowych oznaczeniach na karoserii oraz we wnętrzu.
Mazda 3 – plany na najbliższe lata
Sprzedaż Mazdy 3 od momentu wprowadzenia na rynek w 2003 roku przekroczyła 6 milionów egzemplarzy. Mazda nie planuje wycofania modelu 3 z Europy. Do 2025 r. inżynierowie Mazdy chcą przedstawić nową modularną platformę przeznaczoną wyłącznie dla aut elektrycznych, a w 2030 roku 70 proc. sprzedaży Mazdy mają stanowić auta na prąd.
Czytaj też:
Wielu chłopców nad łóżkiem miało plakat z tym autem. Historia rajdowej legendy Lancii StratosCzytaj też:
Był mały i „zły”. Miał tylko 27 KM, ale uznawano go za sportowy model